خبرهای خوب از واکسن روسی کرونا - مجله پیکورو

نتایج آزمایش، نشان دهنده یک اثر محافظتی قوی و یکسان برای تمام گروه های سنی شرکت نماینده است. در این واکسن که با نام گم-کووید-وک (Gam-COVID-Vac) هم شناخته می گردد از رویکرد آدنوویروس نوترکیب ناهمگن متشکل از آدنوویروس26 (Ad26) و آدنوویروس5 (Ad5) به عنوان حامل پروتئین اسپایک کروناویروس سندرم حاد تنفسی2 (SARS-CoV-2) استفاده شده است.

برای مقابله با هرگونه ایمنی به آدنوویروس که ممکن است از قبل در جمعیت انسانی وجود داشته باشد از دو سروتیپ مختلف استفاده شده که به فاصله 21 روز از یکدیگر تزریق می شوند.

در میان واکسن های کووید عمده ای که تا به امروز درحال فراوری هستند، فقط گم-کووید-وک از این روش استفاده می نماید.

در سایر واکسن ها مانند واکسن آکسفورد - آسترازنکا، در هر دو دوز واکسن از مواد مشابهی استفاده می گردد.

در ساخت واکسن ویروس بیماری ابولا که پیش از این در مرکز تحقیقات ملی اپیدمیولوژی و میکروبیولوژی گامالیا (مسکو، روسیه) انجام شد هم از آدنوویروس5 و ویروس وزیکولار استوماتیت به عنوان ویروس های حامل استفاده شد.

از آدنوویروس نوترکیب در ساخت چند واکسن به عنوان حامل استفاده شده است؛ از جمله واکسن های آکسفورد و آسترازنکا که در آن از آدنوویروس شامپانزه (ChAdOx) استفاده می گردد؛ واکسن جانسون اندجانسون که فقط از آدنوویروس26 استفاده می نماید و انتظار می رود جزئیات نتایج آن به زودی منتشر گردد و همین طور واکسن مبتنی بر آدنوویروس5 که در موسسه زیست فناوری پکن ساخته می گردد و آزمایش فاز3 آن در شهریور1399/ سپتامبر2020 شروع شده است.

علت استفاده از آدنوویروس ها این است که این ویروس ها می توانند بارهای ژنتیکی زیادی را در خود جای دهند و هرچند توانایی تکثیر ندارند اما حسگرهای سیستم ایمنی را به اندازه کافی تحریک می نمایند. به همین دلیل این ویروس ها می توانند با تزریق فقط یک دوز، مصونیت ایجاد نمایند.

واکسن روسی چگونه عمل می نماید؟

ویروس های حامل، ویروس های ضعیف شده ای هستند که نمی توانند عفونت قابل توجهی ایجاد نمایند. این ویروس ها وارد سلول ها می شوند، پروتئین اسپایک را رونویسی می نمایند و سپس چرخه طبیعی زندگی شان متوقف می گردد.

سلول هایی که با واکسن به این ویروس ها آلوده شده اند پایان با همان مصونیتی که برای ایجاد آن طراحی شده اند از بین می فرایند.

به نظر می رسد قدرت فیزیکی این ویروس ها امکان ذخیره سازی آنها در دمای حدود منفی18درجه سانتی گراد(شرایطی که ایجاد آن برای بسیاری از زنجیره های تامین امکان پذیر است) را فراهم می نماید.

جنبه منفی واکسن های نوترکیب مبتنی بر آدنوویروس این است که دوزهای زیادی از آنها مورد احتیاج است و این یعنی باید به میزان زیادی فراوری و در مقادیر بالایی به بازارهای جهانی عرضه شوند.

نتایج آزمایش ها

دریافت نمایندگان این واکسن، واکنش آنتی بادی قوی به پروتئین اسپایک داشتند. دریافت نمایندگان همچنین شواهدی از واکنش سلول های T را نشان دادند.

واکنش سلول های T در پاسخ های ایمنی که زود از بین نمی فرایند دیده می گردد. گزارش اولیه از نتایج فاز3 که هم اکنون ارائه شده شامل نتایج آزمایش بیش از 20هزار شرکت نماینده که 75درصد آنها برای دریافت واکسن مشخص شده بودند و پیگیری های مربوط به عوارض جانبی و عفونت نیز درمورد آنها اجرا شده است.

60درصد افراد ثبت نام شده، که همگی بالای 18سال داشتند، مرد و تقریبا همگی سفیدپوست بودند. چند ابتلایی (بروز همزمان چند بیماری) که یک خطر شناخته شده برای کووید 19 حاد است در حدود یک چهارم کسانی که در آزمایش شرکت کردند وجود داشت.

21روز بعد از دریافت اولین دوز واکسن، عفونت سارس-کووید2 در 62 نفر از مجموع 4902 نفر حاضر در گروه دارونما و 16نفر از 14هزار و 964 شرکت نماینده در گروه واکسن، تأیید شد(نتایج اولیه).

طرح زمان بندی شده در خصوص میزان بروز عفونت در دو گروه نشان داد مصونیت مورد احتیاج برای جلوگیری از بیماری، ظرف 18 روز از تزریق دوز اول ایجاد می گردد.

این ایمنی در تمام گروه های سنی از جمله افراد بالای 60سال دیده شد. نتایج آزمایش همچنین نشان داد ایجاد ایمنی از شدت بیماری می کاهد.

در گروه واکسن، سه مورد مرگ ومیر در افراد مبتلا به چند ابتلایی گسترده دیده شد که ارتباطی با واکسن نداشت.

همچنین هیچ گونه عارضه جانبی جدی در ارتباط با واکسن ثبت نشد اما عوارض جانبی جدی غیرمرتبط با واکسن در 45 شرکت نماینده از گروه واکسن و 23شرکت نماینده از گروه دارونما گزارش شد.

اثرگذاری واکسن براساس تعداد موارد تأییدشده کووید 19 از 21روز پس از تزریق اولین دوز، 91.6 درصد بوده است.

میزان کاهش شدت بیماری بعد از تزریق یک دوز به ویژه از نظر صرفه جویی در مصرف دوزها می تواند بسیار دلگرم نماینده باشد.

فراوری واکسن اسپوتنیک-وی به خاطر شتابزدگی در تهیه استفاده از راه های میانبر و نبود شفافیت مورد انتقاد قرار داشته است اما نتایجی که گزارش شده اند نتایج روشنی هستند و اصل علمی واکسیناسیون را به نمایش می گذارند. این یعنی اکنون یک واکسن دیگر نیز می تواند به جبهه مبارزه برای کاهش شیوع کووید 19 بپیوندد.

یاسمین مشرف - دانش / روزنامه خبرنگاران

منبع: The Lancet