ردپای ایرانی ها در زبان، مذهب و فرهنگ چین - مجله پیکورو

با تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید و از قدیمیترین تاریخچه آسیا دیدن کنید.

به گزارش خبرنگاران، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مرتضی رضوانفر، عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با انجام آنالیز کتیبه های فارسی در ایران فرهنگی، به پژوهش هایش در کشورهای مختلف اشاره نمود.

او با اشاره به انجام پروژه خود در منطقه قفقاز و آفریقا، به آنالیز کتیبه های فارسی در منطقه قفقاز شمالی (داغستان، چچن، اوستیا)، قفقاز جنوبی (ارمنستان، آذربایجان، گرجستان و تا حدودی ترکیه) اطلاع داد و گفت: همچنین در سفری به آفریقا در کشورهای تانزانیا و کنیا که دولت شهرهای شیرازی در آنها قرار داشتند، کتیبه های فارسی آنالیز، شناسایی و مستند شدند.

به گفته رضوانفر، در شرق آفریقا نزدیک به 150 بنای متعلق به دولت شهرهای شیرازی شناسایی و مستند شد.

این عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به ارتباط چند هزارساله ایران و چین گفت: این دو کشور هزار سال بلافصل همسایه یکدیگر بوده اند و لذا عناصر مشترک بسیار زیادی در فرهنگ هر دو کشور وجود دارد.

تاثیر ادیان ایرانی در چین/ایرانی ها کمتر تاثیر فرهنگ ایران را آنالیز نموده اند

رضوانفر با ابراز تاسف از این که ایرانی ها کمتر از چینی ها و اروپایی ها درباره تاثیر فرهنگ ایران در چین کار نموده اند، در شرح یکی از دلایل علاقه چینی ها به مطالعه فرهنگ ایران و تاثیرش بر کشورشان گفت: ادیان بزرگ چین اغلب از ایران به آنجا رفته اند. به عنوان مثال در عهد ساسانی که مانی و بسیاری از پیروان او اعدام شدند بسیاری از مانویان ایران به مناطق شرقی به ویژه چین و تعدادی هم اروپا عزیمت کردند و در حدود 80 سال حکومت اویغور ها در چین، دین رسمی مانویت بوده است.

او در ادامه به مهاجرت مسیحیان نستوری در دوران حکومت ساسانیان به هند و چین اشاره نمود و گفت: کتیبه های پهلوی که امروز در هند وجود دارند، در واقع آثار به جا مانده از مسیحیان نستوری است که از ایران مهاجرت نموده اند همچنین کتیبه ها و آثاری از آنان در چین باقی مانده است.

این عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به مهاجرت زرتشتی ها بعد از ورود اسلام از ایران به چین و برجای گذاشتن آثاری در این کشور گفت: بودیسم نیز به وسیله بلخ که بخشی از ایران آن موقع بود از این راستا به چین رفته و آنجا مستقر شده است.

وی اضافه نمود: حدود 300 هزار ایرانی در عهد مغول برای اداره امور درباری و دیوانی و تجاری چین که افرادی باسواد و آگاه بودند توسط حکومت مغول کوچ داده شدند.

به گفته رضوانفر، نامه ای به زبان فارسی از گیوک خان امپراتور چین و مغول به پاپ، در موزه واتیکان نگهداری می گردد که نشان دهنده صندلی زبان فارسی به عنوان زبان رسمی بخش بزرگی از دنیا در قرن هفتم بوده است.

او با اشاره به روابط متقابل این دو کشور، تاثیر ایرانی ها بر چین را در عهد باستان و دوره تاریخی بیشتر دانست و گفت: این در حالی است که هم اکنون چینی ها بیشتر موثر بوده و در دنیا تاثیرمی گذارند.

انتقال زبان و فرهنگ به وسیله روابط تجاری

رضوانفر در ادامه به روابط تجاری ایران و چین اشاره نمود و گفت: بسیاری از آیین ها، آداب و رسوم و عناصر فرهنگی و اجتماعی ایران به وسیله راستا تجاری به چین سرایت نموده است.

او با اشاره به این که راستا تجاری از دو طریق تجارت زمینی و راستا دریایی بوده است، گفت: تجارت زمینی بیشتر از راستا غرب چین انجام می شد. راستا دریایی راه ابریشم بین ایران و چین، دو راستا جنوب خلیج فارس(بندر سیراف و بندر بوشهر و چند بندر محلی) و زنگبار بوده است.

نقش ایرانی ها و وجود آثار چینی در افریقا

او با اشاره به حضور دولت شهرهای شیرازی از بیش از هزار سال پیش و شروع تجارت توسط علی ابن حسن شیرازی و فرزندانش در سواحل شرق آفریقا که به نام زنگبار شناخته می شد،گفت: امروزه در موزه های بسیاری در حاشیه شرقی آفریقا آثاری از تمدن چینی وجود دارد که براساس گفته راهنمای موزه ها و افراد آگاه محلی، اشیایی هستند که زمانی تجار ایرانی از چین آورده بودند.

مسجد ققنوس در بندر خانجو، محل نگهداری 21 کتیبه فارسی

این عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اضافه نمود: بسیاری از مساجد و قبور باستانی و تاریخی زنگبار در کشورهای حاشیه ای مانند کنیا، تانزانیا و موزامبیک با اشیا چینی تزیین شده اند که روزگاری توسط ایرانی ها به این منطقه آورده شده اند.

وی وجود کلماتِ زیاد فارسی در زبان چینی به ویژه در مباحث تجاری و اداری در هند، چین، ژاپن و اندونزی را ناشی از روابط تجاری دریایی ایران در این راستا دانست و گفت: کشتیرانی بیشتر از دولت در دست تجار بوده و آنها ادبیات و فرهنگ و دین را منتقل می کردند و به همین دلایل در جای جای چین آثار فرهنگ و تمدن ایرانی قابل مشاهده است.

مقبره دو مبلغ ایرانی متعلق به قرن هفتم در مسجد نیوجیه در شهر پکن،

رضوانفر با اشاره به این که در غرب چین که اویغورها تسلط داشتند، آثار ایرانی بسیاری وجود داشته و در بعضی مناطق هنوز اسامی فارسی استفاده می گردد، به منطقه ای به نام مزار رستم و دشتی به نام آوردگاه رستم و سهراب، کوه افراسیاب و درخت آرش اشاره نمود.

وی با اشاره به کشف اسنادی از مانویان دل خاک و دو معبد در راستا زمینی جاده ابریشم در غرب چین، به کشف کتیبه هایی در این منطقه اشاره نمود که یاری بسیاری به خوانش کتیبه های باستانی ایران نموده است و اضافه نمود: در شرق چین که راستا دریایی راه ابریشم از ایران به چین بوده، آثار مختلفی از ایران در بنادر مختلف این قسمت از چین وجود دارد.

او با اشاره به وجود موزه ای از کتیبه های فارسی در مسجد ققنوس در بندر خانجو گفت: در بندر زیتون چین نیز مسجدی وجود دارد که معمارش شیرازی بوده و به نام یک شیرازی کتیبه خورده است. هم اکنون در چهار بندر شرقی چین، آثاری از ایرانیان و زبان فارسی وجود دارد.

وی در ادامه به وجود قبوری با نام های قزوینی، سیرافی، اصفهانی و شیرازی در چین اشاره نمود و آنها را بیانگر حضور و سکونت طولانی مدت اقوام و گروه های مختلف ایرانی در این منطقه دانست.

زبان فارسی در ادبیات مذهبی چینی ها

رضوانفر گفت: در ادبیات مذهبی چینی ها زبان فارسی حضور گسترده ای دارد برای نمونه چینی ها به نمازهای پنجگانه خود نماز بامداد(صبح)، پیشین(ظهر)، دیگر(عصر)، شام(مغرب) و خفتن (عشا) گفته و به وضو آب دست می گویند.

وی با بیان این که در زمان مغول های چین در حوزه دیوانی، سیاسی و درباری ادبیات فارسی یکی از سه زبان رسمی چین بوده است، دو زبان رسمی دیگر را مغولی و چینی اعلام نمود.

شاهزاده های چینی با لباس و آرایش ایرانی

به گفته وی، ایران به ویژه در عهد ساسانی به تمدن صادر نماینده مد تبدیل شده بود و اشعاری در قرن 7 و 8 میلادی در چین وجود دارد که شاهزاده خانم های چین را با لباس ها و آرایش ساسانی توصیف می نماید.

او در ادامه از وجود آثاری از کتیبه هایی به زبان های پارتی(اشکانی)، فارسی میانه، سغدی، فارسی دری در چین اطلاع داد و گفت: در کتیبه ای به نام قرابلقاسون درباره پذیرش دین مانی از سوی ترکان اویغور چنین آمده است که کشوری که با عادات وحشیانه که بوی خون از آن برمی خاست، به سرزمینی مبدل شد که مردمان آن به طبخ با سبزیجات روی آوردند. کشوری که کشت و کشتار در آن امری عادی بود، مردمانش به نیکوکاری برانگیخته می شدند.

از چینی ها عقب مانده ایم!

این عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با تاکید بر ضرورت آنالیز و اقدامات بیشتر در زمینه روابط ایران و چین گفت: اگرچه در ایران پژوهش ها و اقدامات در این زمینه اجرا شده است اما این فعالیت ها در برابر کارهایی که چینی ها و حتی اروپایی ها انجام داده اند بسیار اندک است.

رضوانفر همچنین از نگهداری ده ها هزار نسخه کتاب و اسناد خطی فارسی در مراکز دولتی و خانه های مردم اطلاع داد که به دلیل نداشتن کارشناس، امکانات یا ناآشنایی نسل های کنونی یا متن آنها بدون استفاده مانده و یا در حال نابودی است.

رضوانفر از گروه های مختلف از جمله فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و بنیادهایی که در حوزه فرهنگ، تاریخ و تمدن ایران فعالیت می نمایند، خواهان مطالعات بیشتر روی آثار ایرانی در چین شد.

به گفته این پژوهشگر، چینی ها واقعا تشنه دانستن درباره فرهنگ ایران هستند اما آثار ایرانی در نمایشگاه کتاب پکن اغلب به زبان فارسی و بخش اندکی به زبان انگلیسی بود که نمی توانست تشنگی آنها را پاسخ دهد.

این عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تاکید نمود: هر چقدر ما در حوزه چین در زمینه مطالعات و پژوهش سرمایه گذاری کنیم در نهایت به نفع خودمان خواهد بود و بهره های جانبی و مضاعفی خواهد داشت.

کوشش عربستان برای تاثیر بر میراث ایران

رضوانفر با اشاره به جریان ایران ستیزی توسط پان ترک ها، پان عرب ها و حتی پان ایرانی ها گفت: این جریان به آثار و میراث ایرانی آسیب می زد اما هم اکنون جریانی قوی تر و آسیب رسان تر با حمایت عربستان شکل گرفته است.

او با بیان این که عربستان در حال ترغیب دنیا اسلام علیه ایران است، گفت: بیشتر آثار میراثی ایران در دنیا مربوط به مساجد و مقابر است و متولیان این آثار در دنیا، روحانیونی هستند که تحت سیطره عربستان قرار دارند و یا در عربستان یا مدارسی تحت حمایت این کشور تحصیل نموده اند.

وی اضافه نمود: در کشور چین در ابتدا به عنوان یک گردشگر و پژوهشگر از من استقبال خوبی می شد اما وقتی متوجه می شدند ایرانی هستم رفتارها بسیار سوگیرانه بود و همکاری نمی کردند در حالی که در سفرهای قبلی من کمتر با این مشکل برخورد می کردم.

این عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با تاکید بر این که با توجه به موج جدید ایجاد شده توسط عربستان، میراث ایران و تشیع ایرانی به شدت آسیب پذیر شده است، هشدار داد: ترغیب دنیا اسلام علیه ایران تنها به مسایل سیاسی و مالی مربوط نمی گردد بلکه در میراث، تاریخ، زبان و ادبیات هم تاثیر گذار است.

او حداقل کار در روبرو با این مشکل را مستندسازی آثار ایرانی در دنیا اعلام نمود و گفت: این در حالی است که متاسفانه ما فهرستی از آثار میراثی خود در دنیا نداریم!

رضوانفر با مطرح کردن این پرسش که وقتی فهرستی از آثارمان نداشته باشیم چگونه می توانیم ازاین آثار حفاظت نموده و آنها را مستند کنیم؟، گفت: یکی از وظایف اصلی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، شناسایی، احیا و محافظت آثار میراثی ایران در خارج از مرزهای سیاسی است.