جوابگو نبودن مسؤولان مهمترین مسئله امروز جامعه ایران است، مردم سالاری پس از رای گیری متوقف می گردد - مجله پیکورو

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی خبرنگاران به نقل از دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، سهیلا چگینی در نهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که به صورت برخط برگزار گردید، به تشریح رابطه تعاملات مردم و حاکمیت در قالب الزامات و بایسته های اجرای الگوی پیشرفت پرداخت.

چگینی توضیح داد: از نشانه های مردم سالاری از منظر امام، دوری از افراط و تفریط است، می فرمایند عدالت را میان توده های وسیع تری از مردم گسترش دهید و رضایت و راضیی عامّه را بیشتر جلب کنید؛ نه رضایت گروه های خاص و صاحبان ثروت و قدرت را. اگر دلِ صاحبان ثروت و قدرت را به دست آوردید و مردم را ناراضی کنید، نارضایتی مردم، این گروه های راضی شده خواص، یعنی صاحبان ثروت و قدرت را مانند سیلابی خواهد برد. در واقع، رضایت اکثریت قاطع مردم مهم تر است؛ نه اقلیتى ثروتمند و خودخواه که همیشه حاشیه مرفه نشین حکومت ها هستند.

چگینی با طرح این پرسش که مؤلفه ها و بایسته های لازم برای اجرای برنامه های مبتنی بر عدالت و پیشرفت کشور چیست، ادامه داد: تحقیقی با عنوان شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر نارسایی های نظام سیاستگذاری اجرا شده است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که عامل فقدان صندلی مدون و مشخص قانونی برای سیاستگذاری، بیشترین تأثیر را بر نارسایی های نظام سیاستگذاری ایران دارد. نتایج تحقیقات در زمینه شناخت عوامل کُند شدن فرایند پیشرفت در جامعه نشان می دهد فساد اداری موجب کاهش نرخ رشد، گسترش فقر مالی، افزایش بی عدالتی، افزایش شکاف طبقاتی، کاهش سرمایه گذاری، دور کردن افراد از فعالیت های مولد، استخدام افراد ناکارآمد و کنار گذاشتن افراد شایسته می گردد.

وی سپس به تبیین تفاوت آثار حکومت الهی و غیرالهی پرداخت و اضافه کرد: هر نظام سیاسى داراى دو رکن مهم مشروعیت و مقبولیت است. در حکومت هاى الهى، مشروعیت نظام سیاسى، الهى است؛ اما مقبولیت آن مردمى است؛ یعنى اگر نظامى مشروعیت الهى داشته باشد اما مقبولیت مردمى نداشته باشد، نمی تواند حکومت تشکیل دهد؛ به عبارت دیگر، شرط تحقق حکومت، مقبولیت مردمى آن است. حکومت الهی فاقد خودپرستی، سلطنت و اقتدار خودخواهانه است. تفاوت حکومت الهی با غیرالهی، داشتن ضمانت درونی در ضمانت های الهی است و مهم تر آن که ضمانت اصلی برای اجرا، آحاد مردم انقلابی اند که با مشاهده تخلف از تکالیف الهی، موظف به نهی از منکر و اعراض از متخلفین و نقد منصفانه و مسؤولانه می باشند (اسراء،36). شاهد مثال تاریخ اسلام، واقعه کربلاست که تبلور پیروزی عمل به تکالیف الهی در سایه ضمانت درونی و نتیجه آن، ظهور جلوه های عزت و افتخار بود (منافقون،8). کسانی که در مبارزه معنوی بین فضایل و رذایل اخلاقی پیروز شدند و در صف آرایی میان دو اردوگاه عقل و جهل توانستند جبهه عقل را بر جبهه جهل غلبه دهند، عده اندکی بودند؛ اما پایداری و استقامت در آن میدان تکلیف، سبب اسوه شدن این مبارزان در طول تاریخ شد.

وی رویارویی مستقیم مردم با حاکمیت را الزامات مورد احتیاج در سند اسلامی ایرانی پیشرفت دانست و اضافه کرد: ضرورت دارد برای ارائه نظر و نصیحت، دسترسى مردم به حاکمیت امکان پذیر باشد. به وجود آوردن چنین شرایطى از وظایف دولت است. حضرت علی(ع) در نامه 67 به فرماندار شهر مکه فرمودند در بامداد و شامگاه در یک مجلس عمومى با مردم به گفت وگو بپرداز؛ جز زبانت چیز دیگرى، پیغام رسانت با مردم نباشد و جز چهره ات دربانى وجود نداشته باشد. ایشان همچنین در نامه 53 به مالک اشتر تاکید کردند در مجلس عمومى با مردم بنشین و در برابر خدایى که تو را آفریده، فروتن باش و سربازان و یاران و نگهبانان خود را از سر راهشان دور کن تا سخنگوى مردم، بدون اضطراب در سخن گفتن، با تو گفت وگو کند. من از پیغامبرخدا(ص) بارها شنیده ام که می فرمود ملتى که حق ناتوانان را از زورمندان، بى اضطراب و بهانه اى باز نستاند، رستگار نخواهد شد پس درشتى و سخنان ناهموار آنان را بر خود هموار کن و تنگ خویى و خودبزرگ بینى را از خود دور ساز.

چگینی در خاتمه این چنین نتیجه گیری کرد: فرایند تحقیق به ارائه الگوی راهبردی مردم سالاری دینی منتج شد. با توجه به این که نظام حقوقى در اسلام، زیرمجموعه نظام اخلاقى است، سازوکارهاى نظارتى، روابط حاکمان و شهفرایندان را از روابط قانونى به روابط تربیتى- عاطفى، همراه با رعایت موازین قانونى تبدیل می نماید. تجزیه و تحلیل مبانی نظری ما را به این دریافت رهنمود می سازد که مهم ترین عامل، خودسازی آحاد جامعه است. در الگوی پایه پیشرفت در بخش مبانی دین شناختی آمده است: وحی الهی کامل ترین منبع معرفت و مصون از هرگونه خطا و در رتبه فراتر از ابزارهایی چون حس، عقل و شهود واقع شده است که تعارضی با عقل و علم قطعی ندارد. از این رو در برآیند مبانی پایه، پیشرفت حقیقی دارای ویژگی توحیدی، فطرت بنیان و عقلانی است. بر این اساس، از مهم ترین اقدامات تأکید بر تربیت توحیدی است. بدیهی است توجه به صندلی معنویت و تربیت وحیانی و گنجاندن آن در قالب سیاست ها و برنامه های آموزشی نهادها و سازمان ها خواهد توانست اهداف مورد نظر در بخش اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را تأمین کند.