دلایل، راه های تشخیص و درمان سرخک

به گزارش مجله پیکورو، بیماری سرخک نوعی عفونت سیستم تنفسی در بچه ها است و به وسیله تنفس منتقل می گردد. سرخک به روبلا یا سرخجه هم معروف اسن که در واقع نوعی از بیماری سرخک است. با وجود اینکه واکسن بیماری سرخک موجود است اما همچنان این بیماری بیش از 100 هزار کودک زیر 5 سال را به طور سالانه در کام مرگ می کشاند.

دلایل، راه های تشخیص و درمان سرخک

علائم سرخک

علائم بیماری سرخک، 10 تا 14 روز پس از قرار گرفتن درمعرض ویروس خود را نشان می دهند. علائم و نشانه ها عموما به قرار زیر هستند:

تب؛

سرفه خشک؛

آبریزش بینی؛

گلودرد؛

چشم های ملتهب (ورم ملتحمه)؛

لکه های کوچک با مراکز متمایل به آبی-سفید در زمینه ای قرمز که در پوشش داخلی دهان در قسمت گونه ها دیده می گردد و به لکه کولپیک (Kopliks spots) معروف است؛

تحریک و آزردگی پوستی که به شکل جوش و لک به هم پیوسته ظاهر می شوند.

عفونت در طی چند مرحله و در طول 2 تا 3 هفته رخ می دهد:

مرحله اول: عفونت و دوره نهفتگی
در 10 تا 14 روز اول بعد از عفونت، ویروس سرخک نهفته است. در طول این مدت هیچ گونه نشانه و علائمی از بیماری دیده نمی گردد.

مرحله دوم: علائم و نشانه های نامشخصسرخک معمولا با تبی خفیف تا میانه آغاز می گردد و سرفه مداوم، آب ریزش بینی، التهاب چشم ها و گلودرد آن را همراهی می نمایند. این بیماری خفیف 2 تا 3 روز به طول می انجامد.

مرحله سوم: بیماری شدید و تحریک و آزردگی پوستیتحریک پوستی در بیماری سرخک با لکه های قرمز کوچکی همراه است که به آهستگی بزرگ می شوند. لکه ها و برآمدگی ها در شاخه های مجزا و باریک، به پوست، حالتی پر از لَک و قرمزی می دهد. بعد از چند روز هم این حالت به بازوها و سایر قسمت های تن و بدن مانند ران و پاها منتقل می گردد. ضمن اینکه تب هم بالا می رود و اغلب دمای بدن از 40 تا 41 درجه است. تحریکات پوستی به تدریج ازبین می رود. ابتدا این لک ها و جوش ها از سطح صورت محو می شوند و بعد از آن هم از ران و پاها.

مرحله چهارم: دوره انتقال بیماریشخص مبتلا به سرخک در حدود 8 روز می تواند باعث انتقال بیماری به دیگران بگردد که 4 روز قبل از ظاهرشدن لکه های پوستی و تا زمانی که آثار پوستی سرخک به مدت 4 روز روی پوست هستند، امکان سرایت به دیگران وجود دارد.

زمان مراجعه به پزشکاگر فکر می کنید که خود یا فرزندتان درمعرض بیماری سرخک قرار گرفته اید یا جوش و لک هایی مثل سرخک روی پوست تان ظاهر شده، به پزشک مراجعه کنید. سابقه شرایط ایمنی خانواده را از لحاظ اینکه درمعرض بیماری سرخک بوده اید یا نه، با پزشک آنالیز کنید. این کار قبل از آغاز مهدکودک، مدرسه، دانشگاه و سفر ضروری است.

دلیل ابتلا به بیماری سرخکسرخک نوعی بیماری ویروسی و به شدت واگیردار است که در گلو یا بینی بچه ها و بزرگ سالان تکثیر می گردد. وقتی فرد مبتلا، سرفه یا عطسه می نماید و حتی حرف می زند، ذرات کوچک ویروسی به هوا منتقل می گردد و سایر افراد با تنفس هوا، این ذرات را وارد بدن خود می نمایند. این ذرات می توانند روی سطوح مختلف هم بنشینند، تا ساعت ها فعال بمانند و باعث سرایت به دیگران شوند. اگر شما این سطوح را لمس کنید و بعد دست خود را به چشم ها، دهان و بینی خود بمالید، ویروس وارد بدن تان خواهد شد. حدودا 90 درصدِ افرادی که در ارتباط با بیمار یا درمعرض این ویروس قرار می گیرند، به سرخک مبتلا خواهند شد.

عوامل ایجاد خطر سرخکعوامل زیر می توانند باعث ایجاد سرخک بشوند:

واکسینه نشدن: اگر واکسن سرخک نزده باشید، احتمال ابتلا به این بیماری در شما خیلی بیشتر می گردد؛

سفرهای بین المللی: سرخک در بعضی نقاط جهان مثل کشورهای در حالِ توسعه رواج بیشتری دارد؛

کمبود ویتامین A: اگر در رژیم غذایی شما خبری از ویتامین A نباشد، امکان بروز علائم شدیدتر و عوارض سرخک در شما افزایش پیدا می نماید.

عوارض جانبی بیماری سرخکعوارض سرخک می تواند به شکل زیر باشد:

عفونت گوش: یکی از عوارض شایع سرخک عفونت میکروبی گوش است.

برونشیت، لارنژیت یا خُناق: سرخک می تواند موجب التهاب حنجره یا دیواره های داخلی عبور هوا از شُش ها (لوله های برونشی) بگردد.

ذات الریه: این مشکل هم یکی از عوارض رایج بیماری سرخک است. افرادی که سیستم ایمنی بدن شان ضعیف تر است، احتمال ابتلا به ذات الریه را دارند که گاهی حتی باعث مرگ هم می گردد.

آنسفالیت (Encephalitis): آنسفالیت یا التهاب حاد مغزی تقریبا از هر 1000 نفر مبتلا به سرخک در یک نفر به وقوع می پیوندد. این مشکل دقیقا بعد از سرخک یا چند ماه بعد از آن بروز می یابد.

مسائل بارداری: اگر در دوران بارداری هستید باید مراقبت های ویژه ای برای جلوگیری از ابتلا به سرخک داشته باشید. زیرا ابتلا به سرخک باعث می گردد تا عوارضی چون زایمان زودرس، نوزاد کم وزن و مرگ مادر به وقوع بپیوندد.

جلوگیری از سرخکدر صورتی که فردی در خانه شما به سرخک دچار شد، برای جلوگیری از ابتلای اعضای خانواده و نزدیکانی که آسیب پذیرتر هستند، این اقدامات را در مدنظر داشته باشید:

1. جداسازی
بیماری سرخک به شدت واگیردار است. بنابراین تا 4 روز قبل از ظهور علائم پوستی و 4 روز بعد از آن، سایر افرادی که با بیمار در ارتباط هستند، امکان ابتلا به سرخک را دارند. پس در این مدت، بیمار نباید در فعالیت های مشترک و گروهی شرکت کند.

2. واکسیناسیونبزرگ سالان و بچه ها بالای 6 ماهی که واکسن سرخک نزده اند، باید حتما این واکسن را تزریق نمایند. اولین دُز واکسن برای بچه ها، معمولا در 12 تا 15 ماهگی و دُز بعدی در 4 تا 6 سالگی تزریق می گردد. اگر کودک یک ساله دارید و می خواهید به سفر بروید، درباره تزریق واکسن با پزشک مشورت کنید.

جلوگیری از عفونت های جدیداگر قبلا به سرخک دچار شده اید، سیستم ایمنی بدن تان برای مبارزه با عفونت آماده شده است و دیگر به سرخک دچار نخواهید شد. برای سایر افراد هم تزریق واکسن سرخک برای موارد زیر ضروری است:

1. ارتقا و حفاظت از سیستم ایمنی گستردهواکسیناسیون عمومی در هر کشوری حتی با وجود کسانی که واکسینه نشده اند، باعث می گردد که این مشکل در آن منطقه و مکان شایع نباشد. بنابراین هر چقدر در کشوری نرخ واکسیناسیون بالاتر برود، به ازبین رفتن مشکل در جامعه بیشتر یاری می نماید.

2. جلوگیری از عود سرخکوجود نرخ تثبیت شده واکسیناسیون در کاهش شیوع سرخک نقش مهمی دارد. به این معنا که اگر تعداد تزریق واکسن بالا برود، احتمال ابتلای افراد کاهش پیدا می نماید. در سال 1988، مقالاتی درباره ارتباط میان ابتلا به اوتیسم و واکسن سرخک، سرخچه و اوریون منتشر شد. اما این موضوع پذیرفته نشد و حالا چنین فرضیه ای که ارتباط میان ابتلا به اوتیسم و تزریق این واکسن ها را نشان می داد، نامعتبر است.

تشخیص سرخکازطریق علائم ظاهری مانند لکه های کوچک با مراکز متمایل به آبی-سفید در زمینه ای قرمز که در پوشش داخلی دهان در قسمت گونه ها دیده می گردد و به لکه کولپیک (Kopliks spots) معروف است، امکان تشخیص این بیماری برای پزشکان مقدور است. اما بعضی از پزشکان تا کنون فردی مبتلا به سرخک را از نزدیک ندیده اند. بنابراین ممکن است علائم آن را با سایر بیماری ها اشتباه بگیرند. در صورت احتیاج، باید از آزمایش خون برای اطمینان از ابتلا به سرخک یاری گرفته بگردد.

درمان بیماری سرخکهیچ درمان قطعی برای این عفونت وجود ندارد، اما افراد آسیب پذیری که در معرض ویروس بوده اند، ضروری است اقداماتی انجام دهند:

واکسیناسیون بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس: افراد آسیب پذیری که در برابر این ویروس ایمن نشده اند، مثلا نوزادان، می توانند ظرف 72 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ویروس سرخک واکسینه بشوند. با وجود

واکسیناسیون، اگر بیماری سرخک همچنان در فرد ادامه داشت، به شکل خفیف تر و در دوره ای کوتاه تر پیش می رود.

گلوبولین سروم ایمنی (Immune serum globulin): زنان باردار، بچه ها و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، می توانند پروتئینی (آنتی بادی هایی) تزریق نمایند که گلوبولین سرم ایمنی نام دارد. اگر این پروتئین در ظرف 6 روز پس از قرار گرفتن درمعرض ویروس به فرد تزریق بگردد، از ابتلا به سرخک جلوگیری می نماید یا در صورت وقوع، بیماری خفیف تر پیش خواهد رفت.

داروها

1. کاهنده تب
برای پایین آوردن تب بیمار باید از داروهای بدون نسخه ای چون استامینوفن (تیلنول و …)، ایبوپروفن (قرص ادویل، موترین مخصوص بچه ها و…) یا ناپروکسن (Aleve) استفاده گردد. به بچه ها و نوجوانانی که علائم سرخک دارند، آسپرین ندهید. با وجود اینکه مصرف آسپرین برای بچه ها بالای 3 سال مجاز است، اما هرگز به بچه ها و نوجوانانی که درحال بهبودی از علائم بیماری هایی نظیر آنفولانزا یا آبله مرغان هستند، آسپرین ندهید. دلیل این است که آسپرین می تواند باعث بروز سندروم رِی (Reyes syndrome) می گردد که شرایطی نادر اما کشنده است.

2. آنتی بیوتیک هااگر با وجود سرخک، عوارضی چون عفونت گوش و ذات الریه به سراغ کودک بیاید، ممکن است پزشک برای درمان از آنتی بیوتیک ها استفاده کند.

3. ویتامین Aبچه های که کمبود ویتامین A دارند، شدیدتر از بقیه به سرخک مبتلا می شوند. مصرف این ویتامین از شدت بیماری می کاهد. برای بچه ها بالای 1 سال، دُز مصرفی ویتامین، 200 هزار UI است. UI واحد بین المللی دُز دارویی است.

سبک زندگی و درمان های خانگی بیماری سرخکاگر خود یا کودک تان به سرخک دچار شده اید، می توانید ضمن مراجعه به پزشک برای کنترل شرایط و آنالیز علائم به موارد زیر هم توجه کنید:

استراحت کنید و از فعالیت های پرتحرک بپرهیزید.

مایعات زیادی چون آب، دمنوش های گیاهی و آب میوه بنوشید و اجازه دهید که فقدان آب ازدست رفته به خاطر تعرق و تب جبران بگردد.

برای تنفس راحت تر و برای رهایی از سرفه و هم درمان گلودرد از دستگاه بخور یاری بگیرید.

به چشمان تان استراحت بدهید، زیرا افراد مبتلا به سرخک نسبت به نور شدید و لامپ حساس می شوند. پس نور چراغ ها را کم کنید و در صورت احتیاج از عینک آفتابی استفاده کنید. اگر نور چراغ مطالعه یا تلویزیون آزاردهنده است، بیمار باید از تماشای تلویزیون و مطالعه بپرهیزد.

آماده شدن برای مراجعه به پزشکاگر احساس می کنید که خود یا کودک تان به سرخک مبتلا هستید، باید به پزشک مراجعه کنید:

چه باید کرد؟

تمام علائم تان را، حتی مواردی که به نظر نامرتبط به بیماری هستند، یادداشت کنید.

اطلاعات شخصی خود، مثل سفرهای اخیرتان را هم یادداشت کنید و به دکتر بگویید.

لیست تمام داروها، ویتامین ها و مکمل های غذایی را که مصرف می کنید هم بنویسید.

پرسش های خود درباره بیماری را از قبل در فکر داشته باشید.

بعضی از پرسش های شما از پزشک می تواند به شکل زیر باشد:

اصلی ترین علائم سرخک چیست؟

دلایل محتمل مختلف ابتلا به این بیماری چیست؟

چه درمان هایی وجود دارد و پیشنهاد پزشک چیست؟

برای رفاه بیشتر حال بیمار در این دوران چه باید کرد؟

بروشورهای اطلاع رسانی یا وب سایت ها و… که می توان با مراجعه به آنها، بیشتر درباره سرخک دانست، کدام اند و چطور می توان آنها را تهیه کرد؟

باید چه انتظاراتی از پزشک داشته باشید؟ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل یا بعد از سایر بیماران به مطب مراجعه کنید. دلیل این است که او نمی خواهد سایر بیماران را هم درمعرض خطر ابتلا به سرخک قرار بدهد. پزشک ممکن است چنین چیزهایی بپرسد:

آیا بیمار واکسینه شده است؟ اگر پاسخ مثبت است، چه زمانی؟

آیا اخیرا بیمار به خارج از کشور سفر نموده است؟

آیا افراد دیگری هم با شما زندگی می نمایند. آیا آنها واکسینه شده اند؟

در حین انتظار برای ورود به مطب دکتر هم موارد زیر را درنظر داشته باشید:

بیمار باید به بدن خود آب رسانی کند. برای حفظ تعادل الکترولیت بدن باید از محلول ها و سرم های خوراکی آب قند و نمک نظیر پِدیالیت و… استفاده کنید.

اگر تب باعث رنج بیمار شده است، برای کاهش تب بیمار باید از داروهای بدون نسخه ای چون استامینوفن (تیلنول و …)، ایبوپروفن (قرص ادویل، موترین مخصوص بچه ها و…) یا ناپروکسن (Aleve) استفاده گردد.

منبع: سایت چطور

منبع: راسخون
انتشار: 14 آبان 1400 بروزرسانی: 14 آبان 1400 گردآورنده: picoro.ir شناسه مطلب: 1827

به "دلایل، راه های تشخیص و درمان سرخک" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "دلایل، راه های تشخیص و درمان سرخک"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید